Choroby roślin

Rzepak nadal zdrowy a na zbożach choroby pojawiły się już na kłosach i liściach flagowych.

Rzepak ozimy, jeszcze zdrowy, już przekwita i pojawia się coraz więcej łuszczyn. Niestety część opadających płatków kwiatowych zatrzymała się w rozwidleniach pędów, na samych pędach oraz liściach (fot. 1). Po opadach deszczu zaczęły się one rozkładać, stając się pożywką dla grzybów, szczególnie dla Sclerotinia sclerotiorum, powodującego zgniliznę twardzikowa, której objawy najprawdopodobniej już niedługo będziemy mogli oglądać w miejscach zalegania płatków kwiatowych. W obecnych warunkach pogodowych warto rozważyć wykonanie drugiego zabiegu fungicydowego „na płatek”. Zabieg ten będzie chronił rzepak przed zgnilizną twardzikową, jednak przede wszystkim przed alternariozą łuszczyn (Alternaria spp.), a także przed szarą pleśnią (Botrytis cinerea).

Na kolekcji „Ogród chorób roślin” żyto, jęczmień ozimy, pszenżyto ozime już się wykłosiły i powoli zaczyna się kłosić pszenica ozima (fot. 2). To również moment intensywnego rozwoju chorób na liściach zbóż ozimych.

Na jęczmieniu ozimym widzimy wszystkie najgroźniejsze choroby tej rośliny. Na liściach obserwujemy dużo objawów mączniaka prawdziwego zbóż i traw (Blumeria graminis), którego objawy na jęczmieniu (fot. 3) różnią się znacznie od objawów tej choroby na innych zbożach. Na liściach i pochwach liściowych widoczne są brunatne plamy w miejscu których wyrasta biało-szara grzybnia Blumeria graminis. Ponadto występuje sporo objawów rdzy jęczmienia (Puccinia hordei). Na liściach znajduje się dużo pomarańczowych, małych urediniów, stąd też rdza ta nazywana jest często rdzą karłową, i powoli pojawiają się czarne skupienia teliów (fot. 4). Widoczne są także objawy plamistości siatkowej liści jęczmienia (Pyrenophora teres), z charakterystyczną siateczką (fot. 5). Na liściach i pochwach liściowych widać sporo objawów rynchosporiozy zbóż (Rhynchosporium secalis) w postaci kanciastych lub owalnych plam z wyraźną brunatną obwódką (fot. 6). Ponadto na liściach jęczmienia ozimego pojawiły się nieliczne objawy pasiastości liści (Pyrenophora graminea), w postaci brunatnych nekroz przebiegających przez cała długość blaszki liściowej (fot. 7). Występowanie wszystkich najgroźniejszych chorób jęczmienia może znacznie obniżyć plon ziarna, w związku z czym wskazane jest wykonanie zabiegu fungicydowego. Sporo kłosów jęczmienia jest z objawami głowni pylącej (Ustilago nuda), w postaci ciemnej masy zamiast normalnego kłosa (fot. 8). Jednak w przypadku tych objawów na jakakolwiek pomoc już za późno gdyż jedyną skuteczną metodą jest zaprawianie ziarna zaprawami o działaniu systemicznym.

Na życie występuje dużo objawów rynchosporiozy zbóż (R. secalis). W odróżnieniu od jęczmienia, na życie wokół plam nie ma brunatnej obwódki. Do tej pory choroba ta zniszczyła już znaczną część blaszek liściowych. Widoczne są również nekrozy występujące na pograniczu pochwy liściowej i blaszki liściowej (fot. 9), które są szczególnie groźne. Warto jednak wiedzieć, iż żyto obecnie kwitnie a w tej fazie nie zaleca się wykonywać zabiegów fungicydowych. Ponadto na roślinach widoczne są również objawy głowni źdźbłowej żyta (Urocystis occulta), które można zaobserwować na źdźbłach, pochwach liściowych, blaszkach liściowych i kłosach (fot. 10). Jednak w przypadku tej choroby pomóc mogło jedynie zaprawianie materiału siewnego.

Na pszenżycie ozimym zrobiło się żółto ze względu na intensywnie rozwijającą się rdzą żółtej (Puccinia striiformis) (fot. 11). Ponadto mamy na nim sporo objawów mączniaka prawdziwego zbóż i traw, w postaci białej grzybni Blumeria grminis na liściach i pochwach liściowych (fot. 12). Na liściach pszenżyta można także obserwować objawy rynchosporiozy zbóż (R. secalis) (fot. 13). Występowanie objawów rdzy żółtej i innych chorób liści jest dla nas wskazówką by jak najszybciej wykonać zabieg fungicydowy. Należy jednak unikać wykonywania zabiegu fungicydowego w okresie kwitnienia pszenżyta.

Na pszenicy ozimej objawy chorobowe pojawiły się już na liściu flagowym. Można na nich zaobserwować septoriozę paskowaną (Zymoseptoria tritici), z wyraźnymi czarnymi piknidiami grzyba (fot. 14). Ponadto na liściach flagowych i podflagowych jest widoczna biała grzybnia Blumeria grminis (fot. 15), grzyba powodującego mączniaka prawdziwego zbóż i traw. Występowanie tych chorób już na liściu flagowym, przy obecnych warunkach pogodowych, wskazuje na konieczność wykonania zabiegu fungicydowego T2.

Zboża jare już się zazieleniły i zaczęły się intensywnie rozwijać, strzelając w źdźbło. Na większości z nich nie widać żadnych objawów chorobowych na częściach nadziemnych. Tylko na pszenicy jarej pojawiły się pierwsze objawy rdzy żółtej zbóż i traw (Puccinia striiformis) (fot. 16). Pojawienie się tej choroby może być niepokojące gdyż w krótkim czasie objawy mogą objąć również sąsiednie rośliny. W związku z tym warto rozważyć wykonanie zabiegu fungicydowego.

Fot. 1. Opadłe płatki kwiatowe rzepaku na liściach i rozwidleniach pędu to dobra pożywka dla Sclerotinia sclerotiorum

Fot. 2. Na kolekcji „Ogród chorób roślin” zrobiło się zielono –
żyto, jęczmień ozimy i pszenżyto ozime już po wykłoszeniu a zboża jare strzelają w źdźbło