Małe żniwa zbliżają się wielkimi krokami

Bardzo wysokie temperatury oraz silne nasłonecznienie przyspieszyły dojrzewanie rzepaku i zbóż oraz wzrost kukurydzy.

Rzepak ozimy

Na plantacjach rzepaku ozimego obserwujemy szeroki zakres zaawansowania fazy dojrzewania (BBCH 80 – ……) określony różnym procentem dojrzałych nasion w łuszczynach roślin. Przed rolnikami podstawowe dylematy tego okresu tzn.: czy desykować, czy ”sklejać” łuszczyny, kiedy rozpocząć zbiór. Desykacja czy ”sklejanie” powinny być traktowane raczej jako możliwość niż norma – wjazd opryskiwaczem w łan może spowodować straty większe niż korzyści (silne ugniatanie łanu w sąsiedztwie ścieżek przejazdowych, nawet w warunkach stosowania samobieżnych opryskiwaczy wysokoosiowych). Przesłankami do dosuszania rzepaku na pniu przez desykację mogą być: a) silne zachwaszczenie łanu mogące utrudniać zbiór oraz zwiększać wilgotność zebranych nasion, b) warunki pogodowe (np. utrzymująca się wysoka wilgotność powietrza) ograniczające równomierne dojrzewanie całości łanu, c) konieczność wyrównania dojrzewania łanu rosnącego na polu o silnie zróżnicowanych warunkach siedliskowych. Na ogół przyjmuje się, że rośliny są gotowe do desykacji gdy około 70% łuszczyn jest już żółtych a nasiona w łuszczynach partii górnych są brązowe, z kolei w łuszczynach starszych tj w środkowych i dolnych partiach pędów są już czarne. W zależności od zastosowanych substancji termin od momentu desykacji do zbioru nie powinien być krótszy niż 7 dni – w zależności od warunków pogodowych po zabiegu rzepak na ogół jest gotowy do zbioru po ok 5-12 dniach. Częstym efektem przemiennego działania słońca i deszczu jest pękanie łuszczyn i osypywanie nasion, które nierzadko skutkuje 30-50% spadkiem plonu. Częściowo zjawisko to ogranicza już samo zastosowanie desykantów (efekt wyrównania tempa dojrzewania łuszczyn i nasion w obrębie pojedynczej rośliny i całego łanu). Na rynku występują również tzw. ”sklejacze”. Stosowane na ogół z desykantami ograniczają wnikanie wody do łuszczyn, co z kolei zmniejsza ryzyko zmiennych naprężeń wewnątrz dojrzewających łuszczyn i ich pękanie. W zależności od wybranej technologii zbioru – dwuetapowa lub jednoetapowa – przystępujemy do niego odpowiednio w fazie dojrzałości technicznej lub pełnej. W przypadku coraz rzadziej już praktykowanej technologii dwuetapowej cięcie rzepaku na pokos rozpoczynamy gdy łuszczyny zginane do kształtu litery V lub U otwierają się wzdłuż szwu w miejscu zagięcia i osypują brunatno-zielone nasiona. Na pokosie (korzystnym ze względ. możliwości jego przewietrzania jest wysokie ściernisko), zależnie od przebiegu pogody rzepak dosycha od kilku do kilkunastu dni. Zbiór jednoetapowy rozpoczynamy w dojrzałości pełnej rzepaku, którą uzyskuje on ok. 2 tygodni po dojrzałości technicznej. Jest on zalecany zwłaszcza dla plantacji wolnych od chwastów i równodojrzewających. W dojrzałości pełnej nasiona w łuszczynach, zależnie od odmiany, są już ciemnobrązowe, granatowe lub czarne a ich wilgotność spada poniżej 15%. Korzystnym rozwiązaniem dla ograniczenia strat nasion w czasie omłotu jest stosowanie stołów tnących z bocznymi kosami rozcinającymi łan. Warto również pamiętać, że przy silnym nasłonecznieniu w trakcie omłotu może dochodzić do tzw. pękania nasion zbyt suchych (o wilgotności poniżej 5%) i w efekcie dość dużego udziału w plonie tzw. ”połówek” zwiększających udział zanieczyszczeń użytecznych.

Jeczmień ozimy

Wylegnięty jęczmień ozimy po burzy

Zboża, tak ozime jak i jare, już się wykłosiły i zależnie od gatunku, formy oraz odmiany znajdują się na różnych etapach kwitnienia (głównie jare) oraz dojrzewania (nalewania) ziarna (ozime). Jest to czas niezwykle istotny dla kształtowania wielkości i jakości ostatecznie tworzonego w tym okresie plonu ziarna. Podstawową troską rolnika w tym czasie – szczególnie w odniesieniu do form jarych, które dopiero rozpoczynają lub rozpoczną nalewanie ziarna – jest jak najdłuższe utrzymanie zielonych liści flagowego i podflagowego oraz kłosa, co wydłuży aktywność fotosyntetyczną roślin i afektywną redystrybucję składników pokarmowych do ziarniaków. Okazuje się bowiem, że od 50 do 80% azotu wypełniającego ziarno pochodzi z jego zapasów zgromadzonych wcześniej w organach wegetatywnych. W tym kontekście istotną jest zwłaszcza profilaktyka fungicydowa. Oprócz aktywności fotosyntetycznej korzystny dla nalewania ziarna jest przebieg pogody – zwłaszcza niezbyt gorący ale wilgotny czerwiec. Utrzymująca się obecnie w wielu rejonach sucha i upalna pogoda może okazać się przyczyną strat w plonach w efekcie przedwczesnego dojrzewania czy wylegnięcia powodowanego lokalnymi opadami burzowymi. Takie warunki jednak sprzyjają wyższej zawartości białka, w tym glutenu, co jest efektem szybszego przemieszczanie się azotu z organów wegetatywnych do ziarniaków.

Pszenica ozima

Wykłoszony jęczmień jary

Utrzymujące się wysokie temperatury, silne nasłonecznienie oraz relatywnie dość znaczący zapas wilgoci sprzyjają, jak na razie, szybkiemu rozwojowi ciepłolubnej kukurydzy. Rośliny, zależnie od stanowiska i terminu siewu znajdują się na ogół w fazie 6-9 liścia (BBCH 16-19) i praktycznie zaczynają już wzrost pędu a więc – odpowiada to fazie strzelania w źdźbło u zbóż kłosowych.